ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΟΠΟΙΙΑΣ ΤΟΥ ’40
1933-1934
Μαύρα σύννεφα καλύπτουν την Ευρώπη. Η φασιστική δικτατορία του Μουσολίνι στην Ιταλία έχει ήδη αντικαταστήσει το δημοκρατικό πολίτευμα. Η οικονομική κρίση οδηγεί σε απελπισία εκατομμύρια ανθρώπων. Στη Γερμανία, ο αγκυλωτός σταυρός παίρνει την εξουσία. Ο Χίτλερ, ανακηρύσσει το «Τρίτο Ράιχ», μια νέα αυτοκρατορική Γερμανία. Όλα τα πολιτικά κόμματα, εκτός του ναζιστικού, τίθενται εκτός νόμου. Οι Εβραίοι, πρώτοι απ’ όλους, ως κατώτερη ράτσα, είναι στο στόχαστρο των φασιστών και των ναζιστών. Οι τσιγγάνοι, οι διανοούμενοι, οι κομμουνιστές και όσοι αντιστέκονται στον ναζισμό και στον φασισμό ακολουθούν. Η βία και η τρομοκρατία είναι κοινές μέθοδοι. Οι μελανοχίτωνες στην Ιταλία και τα τάγματα εφόδου (απ’ όπου θα προκύψουν αργότερα τα Ες-Ες) στη Γερμανία, τρομοκρατούν προπηλακίζουν, δέρνουν ή και δολοφονούν αθώους πολίτες αν τυχόν δεν χαιρετίσουν τα φασιστικά σύμβολα. Οι Εβραίοι στερούνται κάθε δικαιώματός τους ως πολίτες, εκδιώκονται και στέλνονται μαζί με όλους τους άλλους πολιτικούς αντιπάλους των ναζιστών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με απώτερο στόχο την εξολόθρευσή τους. Η εκπαίδευση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα γράμματα και οι τέχνες ασφυκτιούν κάτω από τη μπότα των ολοκληρωτικών αυτών καθεστώτων. Οι διανοούμενοι που δε συμφωνούν αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Γερμανία. Ένας νέος μεσαίωνας απειλεί τον κόσμο με το σκοταδιστικό του πέπλο.Στην Κεντρική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και τη Ν. Αμερική τα δημοκρατικά πολιτεύματα αντικαθίστανται από φασιστικά καθεστώτα.
1936
Στην Ελλάδα επιβάλλεται η δικτατορία της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά. Τα κόμματα τίθενται εκτός νόμου, η αστυνομία και οι υπηρεσίας της ασφάλειας οργανώνονται κατά τα φασιστικά πρότυπα. Επιβάλλεται αυστηρή λογοκρισία και η χώρα βυθίζεται σε πρωτοφανή σκοταδισμό. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατάργηση πολιτικών ελευθεριών, συστηματική καταδίωξη όλων των διαφωνούντων, εξορίες. Αλλά και οργανώσεις νεολαίας, τύπος και δημόσιοι εορτασμοί που υμνούν το καθεστώς και τον αρχηγό του. Ένα τοπίο που δεν απέχει από αυτό των άλλων φασιστικών καθεστώτων.
Μία από τις πρώτες πράξεις της 4ης Αυγούστου ήταν το κάψιμο των «ενοχλητικών» βιβλίων: Μαρξ, Χάινε, Φρόιντ, Ντοστογιέφσκι, Γκαίτε, Δαρβίνος, Παπαδιαμάντης, Καρκαβίτσας και πολλοί άλλοι οι ανεπιθύμητοι συγγραφείς που τα βιβλία τους ρίχνονται στην πυρά. Ο λαός καλείται να παρακολουθεί αυτές τις βαρβαρότητες, κατά τα πρότυπα των ναζιστών.
1939-1940
Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν. Ο Χίτλερ έχει ήδη προσαρτήσει την Αυστρία, τη Ρηνανία, καθώς και Τσεχοσλοβακικά εδάφη. Η Ιαπωνία έχει ήδη εμπλακεί σε πόλεμο με την Κίνα. Ο Μουσολίνι καταλαμβάνει την Αλβανία. Κατόπιν ο Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία ταυτόχρονα με τους Σοβιετικούς. Η Γαλλία και η Αγγλία, κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία. Η Δανία, η Νορβηγία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία καταλαμβάνονται διαδοχικά. Η Αγγλία που μένει μόνη της, βομβαρδίζεται ανηλεώς αλλά και βομβαρδίζει αποτελεσματικά τη Γερμανία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος είναι ήδη ζοφερή πραγματικότητα.
Τα παιδιά για άλλη μια φορά ζουν τον παραλογισμό του πολέμου.
Μετά την κατάληψη της Αλβανίας η Ιταλία δείχνει τα δόντια της στην Ελλάδα. Η πρώτη πρόκληση έρχεται τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στην Τήνο: τορπιλίζεται απροειδοποίητα, την ώρα της μεγάλης γιορτής, η φρεγάτα «Έλλη». Όσο κι αν το Μεταξικό καθεστώς προσπαθεί να κρύψει τους πραγματικούς ενόχους, όλοι γνωρίζουν πως πίσω από αυτή την άνανδρη πράξη κρύβεται ο Μουσολίνι. Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Ιταλία στέλνει τελεσίγραφο με το οποίο ζητά να περάσουν ελεύθερα τα ιταλικά στρατεύματα από το Ελληνικό έδαφος. H ελληνική ουδετερότητα, την οποία επιθυμούσε και ο Μεταξάς και οι Άγγλοι και οι Γερμανοί, γίνεται αδύνατη ποια. Ο ελληνικός λαός παίρνει θέση: ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ, ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΝΑΖΙΣΜΟ. Ο Ιωάννης Μεταξάς, παρά τη βαθύτερη θέλησή του, υποκύπτει στο μεγαλείο του Ελληνικού λαού και απορρίπτει το τελεσίγραφο.
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο λαός είναι στο πόδι. Το ξεκίνημα για τον πόλεμο μοιάζει με πανηγύρι: Οι γυναίκες και οι μανάδες αποχαιρετούνν τους φαντάρους που φεύγουν για το μέτωπο με χαμόγελα και αυτοί ανταποδίδουν το ίδιο. Είναι χαρούμενοι γιατί θα υπερασπιστούν την ελευθερία της πατρίδα τους, αλλά και την ελευθερία όλου του κόσμου από το καρκίνωμα του φασισμού. Η εποποιία του πολέμου των Ελλήνων ενάντια στους Ιταλούς στα βουνά της Πίνδου και στην Αλβανία, κράτησε 160 ημέρες και ήταν ένας πόλεμος δίκαιος και νικηφόρος. Ήταν ημέρες νίκης, χαράς, δόξας. Όλοι βοηθάνε στον πόλεμο: Οι φαντάροι που πολεμούν γενναία· οι γυναίκες της Πίνδου που μεταφέρουν πυρομαχικά στο μέτωπο του πολέμου· οι μανάδες που αποχαιρετώντας τα παιδιά τους τα προστάζουν να νικήσουν.
Οι διανοούμενοι, και οι καλλιτέχνες που βρίσκονται στα μετόπισθεν βοηθούν και αυτοί εμψυχώνοντας τον λαό. Επιθεώρηση, γελοιογραφίες, τραγούδια, διαμαρτυρίες, όλα επιστρατεύονται.
1933-1934
Μαύρα σύννεφα καλύπτουν την Ευρώπη. Η φασιστική δικτατορία του Μουσολίνι στην Ιταλία έχει ήδη αντικαταστήσει το δημοκρατικό πολίτευμα. Η οικονομική κρίση οδηγεί σε απελπισία εκατομμύρια ανθρώπων. Στη Γερμανία, ο αγκυλωτός σταυρός παίρνει την εξουσία. Ο Χίτλερ, ανακηρύσσει το «Τρίτο Ράιχ», μια νέα αυτοκρατορική Γερμανία. Όλα τα πολιτικά κόμματα, εκτός του ναζιστικού, τίθενται εκτός νόμου. Οι Εβραίοι, πρώτοι απ’ όλους, ως κατώτερη ράτσα, είναι στο στόχαστρο των φασιστών και των ναζιστών. Οι τσιγγάνοι, οι διανοούμενοι, οι κομμουνιστές και όσοι αντιστέκονται στον ναζισμό και στον φασισμό ακολουθούν. Η βία και η τρομοκρατία είναι κοινές μέθοδοι. Οι μελανοχίτωνες στην Ιταλία και τα τάγματα εφόδου (απ’ όπου θα προκύψουν αργότερα τα Ες-Ες) στη Γερμανία, τρομοκρατούν προπηλακίζουν, δέρνουν ή και δολοφονούν αθώους πολίτες αν τυχόν δεν χαιρετίσουν τα φασιστικά σύμβολα. Οι Εβραίοι στερούνται κάθε δικαιώματός τους ως πολίτες, εκδιώκονται και στέλνονται μαζί με όλους τους άλλους πολιτικούς αντιπάλους των ναζιστών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με απώτερο στόχο την εξολόθρευσή τους. Η εκπαίδευση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα γράμματα και οι τέχνες ασφυκτιούν κάτω από τη μπότα των ολοκληρωτικών αυτών καθεστώτων. Οι διανοούμενοι που δε συμφωνούν αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Γερμανία. Ένας νέος μεσαίωνας απειλεί τον κόσμο με το σκοταδιστικό του πέπλο.Στην Κεντρική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και τη Ν. Αμερική τα δημοκρατικά πολιτεύματα αντικαθίστανται από φασιστικά καθεστώτα.
1936
Στην Ελλάδα επιβάλλεται η δικτατορία της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά. Τα κόμματα τίθενται εκτός νόμου, η αστυνομία και οι υπηρεσίας της ασφάλειας οργανώνονται κατά τα φασιστικά πρότυπα. Επιβάλλεται αυστηρή λογοκρισία και η χώρα βυθίζεται σε πρωτοφανή σκοταδισμό. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατάργηση πολιτικών ελευθεριών, συστηματική καταδίωξη όλων των διαφωνούντων, εξορίες. Αλλά και οργανώσεις νεολαίας, τύπος και δημόσιοι εορτασμοί που υμνούν το καθεστώς και τον αρχηγό του. Ένα τοπίο που δεν απέχει από αυτό των άλλων φασιστικών καθεστώτων.
Μία από τις πρώτες πράξεις της 4ης Αυγούστου ήταν το κάψιμο των «ενοχλητικών» βιβλίων: Μαρξ, Χάινε, Φρόιντ, Ντοστογιέφσκι, Γκαίτε, Δαρβίνος, Παπαδιαμάντης, Καρκαβίτσας και πολλοί άλλοι οι ανεπιθύμητοι συγγραφείς που τα βιβλία τους ρίχνονται στην πυρά. Ο λαός καλείται να παρακολουθεί αυτές τις βαρβαρότητες, κατά τα πρότυπα των ναζιστών.
1939-1940
Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν. Ο Χίτλερ έχει ήδη προσαρτήσει την Αυστρία, τη Ρηνανία, καθώς και Τσεχοσλοβακικά εδάφη. Η Ιαπωνία έχει ήδη εμπλακεί σε πόλεμο με την Κίνα. Ο Μουσολίνι καταλαμβάνει την Αλβανία. Κατόπιν ο Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία ταυτόχρονα με τους Σοβιετικούς. Η Γαλλία και η Αγγλία, κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία. Η Δανία, η Νορβηγία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία καταλαμβάνονται διαδοχικά. Η Αγγλία που μένει μόνη της, βομβαρδίζεται ανηλεώς αλλά και βομβαρδίζει αποτελεσματικά τη Γερμανία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος είναι ήδη ζοφερή πραγματικότητα.
Τα παιδιά για άλλη μια φορά ζουν τον παραλογισμό του πολέμου.
Μετά την κατάληψη της Αλβανίας η Ιταλία δείχνει τα δόντια της στην Ελλάδα. Η πρώτη πρόκληση έρχεται τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στην Τήνο: τορπιλίζεται απροειδοποίητα, την ώρα της μεγάλης γιορτής, η φρεγάτα «Έλλη». Όσο κι αν το Μεταξικό καθεστώς προσπαθεί να κρύψει τους πραγματικούς ενόχους, όλοι γνωρίζουν πως πίσω από αυτή την άνανδρη πράξη κρύβεται ο Μουσολίνι. Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Ιταλία στέλνει τελεσίγραφο με το οποίο ζητά να περάσουν ελεύθερα τα ιταλικά στρατεύματα από το Ελληνικό έδαφος. H ελληνική ουδετερότητα, την οποία επιθυμούσε και ο Μεταξάς και οι Άγγλοι και οι Γερμανοί, γίνεται αδύνατη ποια. Ο ελληνικός λαός παίρνει θέση: ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ, ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΝΑΖΙΣΜΟ. Ο Ιωάννης Μεταξάς, παρά τη βαθύτερη θέλησή του, υποκύπτει στο μεγαλείο του Ελληνικού λαού και απορρίπτει το τελεσίγραφο.
Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο λαός είναι στο πόδι. Το ξεκίνημα για τον πόλεμο μοιάζει με πανηγύρι: Οι γυναίκες και οι μανάδες αποχαιρετούνν τους φαντάρους που φεύγουν για το μέτωπο με χαμόγελα και αυτοί ανταποδίδουν το ίδιο. Είναι χαρούμενοι γιατί θα υπερασπιστούν την ελευθερία της πατρίδα τους, αλλά και την ελευθερία όλου του κόσμου από το καρκίνωμα του φασισμού. Η εποποιία του πολέμου των Ελλήνων ενάντια στους Ιταλούς στα βουνά της Πίνδου και στην Αλβανία, κράτησε 160 ημέρες και ήταν ένας πόλεμος δίκαιος και νικηφόρος. Ήταν ημέρες νίκης, χαράς, δόξας. Όλοι βοηθάνε στον πόλεμο: Οι φαντάροι που πολεμούν γενναία· οι γυναίκες της Πίνδου που μεταφέρουν πυρομαχικά στο μέτωπο του πολέμου· οι μανάδες που αποχαιρετώντας τα παιδιά τους τα προστάζουν να νικήσουν.
Οι διανοούμενοι, και οι καλλιτέχνες που βρίσκονται στα μετόπισθεν βοηθούν και αυτοί εμψυχώνοντας τον λαό. Επιθεώρηση, γελοιογραφίες, τραγούδια, διαμαρτυρίες, όλα επιστρατεύονται.
H Aθήνα της Kατοχής διαβάστε περισσότερα
